Šta je potkrovlje

---

Potkrovlje ili mansarda, deo je građevinskog objekta, koji je namenjen za stanovanje. To može biti soba ili kompletan stan, delimično ili kompletno smešteni u potkrovlju. Za one kojima eksperimentisanje nije strano i koji su ljubitelji kosina i nepravilnih oblika nekretnina, potkrovlje donosi raznorazne kombinacije i nova uzbuđenja.

Sama reč Mansarda (fra. Mansarde) potiče iz francuskog jezika, a potpuno isto značenje ima i naziv „holandski krov“. Idejni tvorac korišćenja potkrovlja, kao stambene jedinice, bio je Fransoa Mansart (Fransois Mansart). Upravo je Mansart dao sjajnu ideju o korišćenju prostora, kao stambene nekretnine pod krovom, a po njemu je Mansarda (potkrovlje) i dobila svoj naziv.

Prva potkrovlja su nastala negde sredinom 19. veka, a prvi korisnici su bili umetnici.

Umetnici su potkrovlja renovirali i pretvarali ih u svoj atelje.

Slike izuzetno velikih dimenzija, koje su slikali umetnici tog vremena, zadavali su im i velike probleme zbog svoje veličine. Upravo su potkrovlja bila sjajno rešenje za tako velika umetnička dela.

Korišćenje potkrovlja izvorno, došlo je iz Amerike početkom 20. veka i najveći broj neiskorišćenih prostora bio je smešten u blizini pomorskih luka, gradova Boston i Njujork. Ova potkrovlja su prvobitno bila korišćena, kao skladišteni prostori.

Negde četrdesetih godina prošlog veka, deo napuštenih potkrovlja koristili su siromašni umetnici u naselju SoHo u Donjem Menhetnu u Njujorku. Veliki deo ovih potkrovlja bio je renoviran, a bila je i promenjena namena nekada komercijalnih, sada stambenih nekretnina. Prema tadašnjim procenama, negde oko 92 % tih potkrovlja, bio je nelegalizovan odnosno nezakonit.

Pod sve većim pritiskom sve većeg broja stanovnika u potkrovljima, grad donosi i odobrava zakon, kojim se potkrovlja mogu legalizovati kao stambeni prostori, namenjeni svakodnevnom životu.

Trend stanovanja u potkrovljima, sve se više širio pa je u jednom trenutku u potkrovljima grada Denver, živelo oko 2500 porodica. 

Stan u pokrovlju se odnosi na veliki lako prilagodljiv otvoreni prostor. Najčešće se prostori koji su do tada bili korišćeni u poslovne svrhe, kompletno pregrađuju i renoviraju u stambeni prostor. Neka pokrovlja čak imaju više nivoa, a to znači potkrovlja iznad potkrovlja. Razlika između tavana i pokrovlja je sledeća, a to znači da tavan čini ceo jedan sprat, a potkrovlje nekoliko manjih celina.

U Engleskoj termini tavan i potkrovlje imaju sasvim drugačiju definiciju. U ovoj državi se potkrovlja smatraju samo krovni prostori do kojih se može doći samo putem merdevina ili stepenica koje se nalaze sa spoljne strane, dok se po njima do tavanskih prostora može doći stepeništem sa unutrašnje strane objekta.

Potkrovlja se uz dobro osmišljen i sproveden projekat, mogu izuzetno kvalitetno pretvoriti u funkcionalan stambeni prostor.

Zanimljivo je da postoji u određenim slučajevima termin potkrovlje stil (Loft style), prostor koji se nalazi na prvom spratu sa ulične strane i to kao poslovni prostor, a dok je stambeni prostor smešten iznad njega.

Potkrovlja su prvobitno bila popularna kod takozvanih hipstersa i bohemijanaca, a džentrifikacija nekadašnjih proizvodnih delova velikih gradova i gradova srednje veličine, postali su poznati obrazac. Džentrifikacija (engl. Gentrification – Gentry, niže plemstvo), poznati je proces u kome se stare zgrade, kao i čitavi delovi najčešće radničkih naselja, koje imaju malu vrednost kod prodaje, renoviraju i pretvaraju u luksuzne zgrade za pripadnike srednje klase koji su finansijski dobro stojeći.

Napomenuta srednja klasa ne može radi povećanih troškova i dažbina života, opstati u luksuznim sredinama u centralnim delovima grada, gde luksuzne nekretnine poprimaju astronomske cifre tokom prodaje.

Postoje i takozvana „Meka potkrovlja“, prostori u pokrovljima stambenih zgrada koji su tek renovirani.

To su najčešće otvoreni konceptni prostori sa velikim prozorima, cementnim i visokim plafonima i zidovima od cigle. Meka potkrovlja mogu biti moderno uređena i sa izuzetno toplim ambijentom. „Meki apartmani“ se nazivaju stanovi u potkrovljima, koji nastaju renoviranjem nekadašnjih industrijskih objekata.

Standard za potkrovlje je takav da se potkrovljem smatra visina nadozida do najviše 90 centimetara. Po međunarodnim stambenim normativima, prostorije u potkrovlju u svom nagibu moraju imati minimalnu visinu plafona od 215 centimetara za minimum 50 % površine.

Prema još nekim standardima, prostor u potkrovlju bi morao imati površinu od najmanje šest kvadratnih metara, a nikako manji od dva metra u bilo kom horizontalnom pravcu.

Mada nije uvek tako, ali cene stanova u potkrovlju, mogu po kvadratu biti znatno povoljniji, nego oni koji su niže spratnosti. Stanovi u potkrovlju za mnoge mogu biti pravo otkrovenje, jer stanovi ovog tipa mogu biti izuzetno zanimljivi za svakodnevni život. U takvom prostoru pravi osećaj slobode nastaje onda, kada se ukloni višak zidova. U manjim stanovima u potkrovlju, kuhinja je najčešće otvorena i nalazi se u sastavu sobe.

Zanimljiva je mogućnost da samo jedan lepi pult deli sobu od kuhinje i još ako dodate nekoliko barskih stolica, vaše uživanje može da počne. 

Stanovi u potkrovlju su često interesovanje gradskih struktura, koje ponekad predlažu komunalne inicijative za renoviranje potkrovlja.

Inicijative najčešće uključuju obnovu mnogih nekorišćenih praznih prostora u potkrovljima, koji se kasnije koriste u stambene svrhe, ali i kao studijski prostori i umetničke galerije. 

Ako želite saznati koje veličine mogu biti stanovi potkrovljima u zgradama u Novom Sadu, evo nekoliko primera. U jednoj zgradi koja je izgrađena relativno blizu centra, nude se stanovi sledećih veličina i opisa.

Jednosoban stan sa izdvojenom sobom i kuhinjom, a koji je orijentisan ka jugu poseduje 24,56 metara kvadratnih.

Dvosoban stan koji poseduje kuhinju koja je spojena sa dnevnim boravkom i koji je orijentisan ka severu, poseduje 36,40 metara kvadratnih.

Dvoiposoban stan sa izdvojenom terasom i kuhinjom, koji je oprijentisan ka severu poseduje 57, 34 kvadrata.

I najveći četvorosoban stan sa izdvojenom kuhinjom, koja ima prirodnu ventilaciju i koji je orijentisan ka severu, poseduje 74,54 metra kvadratnih.Veličina stanova u potkrovlju zavisi naravno i od same lokacije da li su to stanovi u novim zgradama ili su to stanovi, koji su napravljeni u starijim zgradama. U toj varijanti se mogu pronaći i stanovi izuzetno velike kvadrature. 

Kada razgledate stan u potkrovlju koji želite kupiti recimo u Novom Sadu ili bilo kom drugom gradu, bilo bi dobro da se pre nego se odlučite na kupovinu istog, raspitate prvo oko samih detalja poput debljine zidova i izolacije, električnih i sanitarnih vodova, razvodnih ormana, strujomera i naravno obavezno proveriti ispravnost svih dokumenata.

Jer ako stan u potkrovlju nije legalizovan, sve to vas može dovesti do velikih problema pa i neplaniranih dodatnih finansijskih izdataka, kao i ozbiljnih problema u vezi dokumentacije stana, koji nisu važeći ili imaju ozbiljne nedostatke.

Ako želite renovirati postojeći prostor, pre kupovine dobro proverite sve dimenzije u stanu, jer možda određene dimenzije neće dozvoliti renoviranje stana u potkrovlju po vašoj želji i potrebama.