Istorijat grada Bijeljina

---

Bijeljina je smeštena u sredini Semberije, gde prolaze putevi sa istoka i zapada. Grad Bijeljina prvi put se spominje 1446. godine, a o tome svedoče zapisi koji se čuvaju u dubrovačkom arhivu. Nemački kolonisti su 1886. započeli izgradnju naselja u Semberiji, a danas se to naselje zove Novo Selo.

Naziv Bijeljina prvi put se spominje 1446. godine, ali je ime grada ozvaničeno tek 1918. godine. U vreme vladavine Austrougarske, grad je imao i sledeće nazive: Belina, Bilina i Bjelina. Najstariji tragovi naseljavanja, potiču iz vremena Neolita i Starčevačke kulture oko 5. do 4. milenijuma stare ere. Poznato je da je ova regija u ono vreme bila značajna raskrsnica kulturnih uticaja u Neolitu i kasnije Bronzanom dobu.

 

Na grbu grada Bijeljina, nalaze se likovi Ive od Semberije kneza Bijeljinske nahije i Filipa Višnjića, najpoznatijih istorijskih ličnosti 19. veka. Poznato je da je Bijeljina bila jedno od središta panonsko-ilirskog ustanka. Najstarije pronađeni staroslovenski lokalitet, smešten je sa obe strane Bistrika između sela Ostojićevo i Batković, a sastoji se od četiri manje celine Čelopek, Gradina, Jazbine i Oraščić.

Bijeljina je smeštena pri jugozapadnom završetku Semberije, gde ravnica lagano prelazi u blago valoviti predeo i to počevši od brda Obrijež. Opština Bijeljina se graniči sa Brčko distriktom i opštinama Lopare, Ugljevik i Zvornik, a na severu sa rekom Drinom i Savom i na taj način zauzima severoistok Bosne i Hercegovine. Ravna Semberija nekada je bila deo Panonskog mora (Paratetis), koje je presušilo tokom ledenog doba.

 

Srpska pravoslavna crkva koju su srušile Osmanlije, smatra se i najstarijom građevinom u Bijeljini. Na to ukazuju nadgrobni spomenici koji su pronađeni za vreme obnove Atik džamije, jer su tokom iskopavanja temelja pronađeni ćirilični natpisi. Crkva Svetog Đorđa je sagrađena 1872. godine, a zgrada koja je sagrađena 1876. godine, treća je najstarija građevina Bijeljine i u njoj je sada smešten Muzej Semberije.

Ispred gradske skupštine na glavnom trgu, nalazi se spomenik Kralju Petru Karađorđeviću, inače je to replika spomenika koji je podignut pre drugog svetskog rata. Originalni spomenik je uradio poznati vajar Rudolf Valdec, ali je taj spomenik uništen tokom drugog svetskog rata. Repliku originalnog spomenika, uradio je akademski vajar Zoran Jezdimirović.

Bijeljina je drugi grad po veličini nakon Banja Luke u Republici Srpskoj i peti u Bosni i Hercegovini. Kako je smešten u ravnici Semberije, ovaj grad prestavlja raskrsnicu puteva za unutrašnjost Bosne i Hercegovine, isto tako Srbije i Hrvatske. Od granice sa Hrvatskom grad je udaljen 25 odnosno 40 kilometara, a od Srbije 4 odnosno 6 kilometara. Kako je Bijeljina smeštena na izuzetno plodnoj ravnici, smatra se značajnim centrom proizvodnje i trgovine hranom. U ovom kraju najčešće se uzgaja paradajz, paprika, kupus, kukuruz i pšenica.

 

Vodeni tok koji teče od sela Dvorovi do ušća u vodeni tok Dašnicu, zove se Bistrik i on je u suštini presušeni rukavac Drine. Linijom južne granice opštine Bijeljina, teče rečica Tavna, kao i reka Janja koja ima dužinu od 57 kilometara i površinu sliva od približno 300 kvadratnih kilometara.

"Banja Dvorovi" je nastala nakon istraživanja nalazišta nafte 1957. godine. Tokom brojnih ispitivanja, otkrivene su termalne vode koje izviru sa 1435 metara dubine. Voda koja izađe na površinu poseduje +75C i izuzetno je lekovita. Na samo 6 kilometara od Bijeljine u naselju Dvorovi, smeštena je Banja Dvorovi sa nadaleko poznatim lekovitim vodama. Banja Dvorovi ima termalnu vodu sa temperaturom od 38 stepeni celzijusa i tretira se kao hipertermalna voda. Ova lekovita voda se najčešće koristi za lečenje postraumatskih stanja, kožnih bolesti i pojedinih oblika čireva.

Postoje brojne nedoumice oko nastanka naziva "Semberija", a najizvesnije je da je naziv Semberija mađarskog porekla i da potiče iz vremena, kada je ovim prostorom povremeno vladala Ugarska. Mađarska reč „Szembe” u prevodu znači preko puta, naspram, preko. Ovo je verovatno i najlogičnija verzija od tri koje postoje, ako se ima u vidu da su stanovnici ovih krajeva često nazivani prečanima. Na mađarsku reč „szembe” dodat je nastavak „ija” i na taj način se dobio slovenski oblik Semberija.

Opštinsko veće grada Bijeljina godine 1879. donosi odluku o održavanju sajmova, koji su održavani nedeljno, ali i godišnje. Sajmovi su bili najčešće organizovani za vreme praznika, kao što je „Dan Svetog Dimitrija“ (Mitrovdan) i „Dan Svetog Pantelejmona“ (Pantelino). Tada nadaleko poznati sajmovi organizovani su uglavnom utorkom i petkom.avali nedeljno

Bijeljinu ukrašava veliki centralni trg, a njegovu lepotu dodatno krasi poznati Bijeljinski park koji se nalazi u neposrednoj blizini. Bijeljinski park je nastao 1891. godine za vreme Austrougarske, pre svega zahvaljujući Johanu Kajzeru. Odmah nakon okupacije Austrougarske, grad počinje odbacivati orijentalni izgled i počinje sve više dobijati obrise evropskog grada. Do tog vremena, prostor sadašnjeg parka zauzimala je ledina koju su zvali Pašića meraja i koju su građani Bijeljine koristili kao stočnu pijacu.

 

I tada početkom 1891. godine Johan Kajzer, tadašnji mladi opštinski službenik predlaže i od tadašnjih čelnika opštine dobija dozvolu za formiranje parka. Plan budućeg parka bio je urađen po uzoru parkova u Mađarskoj i Austriji. Kajzer je u Budimpešti i Beču nabavio kvalitetne sadnice i to najviše platana, kao i sadnice jele, bora, tuje, lipe, topole i bukve. Nabavljene su još i sadnice nekoliko egzotičnih biljnih vrsta, kojih u današnjem parku nema. Park je kasnije na žalost izgubio svoje prvobitno lice i barokni izgled.

Za vreme Austrougarske uprave, grad Bijeljinu je obeležila gradnja značajnih privatnih i javnih objekata. Poznate građevine Bijeljine su: Gradska vijećnica, zgrada Zemaljske banke (sada Pavlović banka), zgrada Srpske štedionice (sada Muzička škola), zgrada Srpske osnovne škole (sada deo osnovne škole Sveti Sava), kao i zgrada Trgovačke škole (danas deo osnovne škole Vuk Karadžić). Vijećnica je najverovatnije građena od 1910. do 1912. godine  po projektu jednog austrijskog arhitekte u neoklasičnom stilu. Uz sam krov na prednjoj strani fasadi vijećnice, tada je postavljen i prvi javni sat u Bijeljini.

 

Na mestu sadašnje autobuske stanice u Bijeljini 1892. godine, bio je izgrađen tada najmoderniji građevinski objekat u Bijeljini u tom delu Bosne i Hercegovine, izgrađen je tada najmoderniji hotel pod nazivom „Drina“. Ovaj hotel je izgrađen znatno pre hotela „Bristol“ u Tuzli i „Evropa“ u Sarajevu. Tadašnji hotel „Drina“ je u prizemlju imao salu za ručak, kuhinju i koncertnu dvoranu za sto posetilaca. Dvorana je u kasnijem periodu bila proširena kao pozornica.

 

Sadašnji hotel „Drina“ je izgrađen odmah pokraj autobuske stanice i u novijem vremenu kompletno renoviran i dograđen. Hotel poseduje i Klub 5“ koji je smešten na 5. spratu i pruža predivan pogled na panoramu grada Bijeljina. Klub je uređen aristokratski po ugledu na svetske klubove tog tipa, a inače je sedište Rotary kluba iz Bijeljine.

fotografije: Hedonist magazin