Istorijat Begeča

---

Begeč se prvi put spominje 1424. godine u Turskim tefterima 15. veka i već tada je ovo mesto bilo izuzetno dobro organizovano. Prve kuće u Begeču bile su građene od topolove ili vrbove građe, a krovovi su bili pokriveni šašom, trskom i rogozom.

Prvi stanovnici ovog mesta bili su seljaci koji su bežali od „zuluma proklete Jerine“, žene despota Đurđa Brankovića. Begeč je navodno svoj naziv dobio po „Begačima“, ljudima koji su bežali od nevolje. Međutim postoje i druge pretpostavke koje su evidentirane u Turskom tefteru gde se navodi da je na tom prostoru postojalo naselje „Beg-eč“, što bi u prevodu značilo „Begovo naselje“. Begeč je u vreme Turaka bio pod Ugarskom i Turci su u ovo mesto svraćali samo kao trgovci.

Begeč se prvi put spominje 1424. godine!

Begeč se nalazi na 20-tak kilometara od Novog Sada na levoj obali Dunava. U blizini se nalazi i poznata Begečka jama u kojoj se nalazi staro selo, koje je poplavljeno pre više od sto godina. Zanimljivo je to da je na ovoj lokaciji postojao i pontonski most. Na ovom prostoru se nalazi i arheološko nalazište Zdanje Vizić i Onagrinum.

 

Brojna arheološka ispitivanja, dokazala su da su na ovim prostorima postojala naselja iz vremena praistorije. Pretpostavlja se da su Skordisci bili prvo pleme koje se naselilo na prostoru sadašnjeg Begeča. Onagrinum Kastelum prvo je formirano naselje na prostoru Begeča u vidu rimskog utvrđenja i to krajem trećeg veka nove ere.

Arheološka ispitivanja dokazuju da je na prostoru Begeča postojalo naselje još iz vremena praistorije!

Negde 1389. godine osim rimokatoličkog stanovništva, prostor Begeča sve više su nastanjivali pravoslavni Srbi. Meštani Begeča su se tokom srednjeg veka bavili poljoprivredom i tako najbolje koristili ono što im je priroda dala, a pre svega kvalitetnu obradivu zemlju.

Kako se u blizini mesta nalazio i Dunav, stanovnici Begeča su se u srednjem veku, bavili ribolovom, a osim ribolova meštani ovog kraja bavili su se i lovom. Poznato imanje Vizić prvi put je pominjano 1408. godine, a između 1804. i 1925. godine bilo je u vlasništvu poznate porodice Kotek. Nakon porodice Kotek imanje prelazi u vlasništvo porodice Kovačević, koja je i sadašnji vlasnik.

Meštani Begeča u srednjem veku bavili su se poljoprivredom i ribolovom!

Početkom 19. veka naselje Begeč je zvanično pripadalo Sremu, ali je ovo mesto zadesila velika poplava. Poplava je primorala meštane da se sa prostora koju danas pokriva Begečka Jama, presele na današnju lokaciju Begeča.

 

Stanovnici Begeča nekada davno su živeli u zemunicama koje su bile najjefnijije za izgradnju. Zemunice su se gradile u zemlji i to od potpuno prirodnih materijala od blata, goveđeg izmeta, trske i drveta. Centralno mesto svake zemunice bilo je ognjište, gde se ložila vatra zbog kuvanja, a zimi se na taj način zagrevao životni prostor.

Begeč je početkom 19. veka pripadao Sremu!

Crkva Svetog apostola i jevanđeliste Luke u Begeču, izgrađena je u barokno-klasicističkom stilu 1838. godine. Prelepi ikonostas u rokoko stilu izradio je nepoznati autor, a Jovan Klajić je u kasnijem periodu izradio ikone.

Postoje određene pretpostavke da bi se na lokaciji Begeča mogao nalaziti grob Atile, hunskog vojskovođe i ratnika. Ovaj prostor se smatra jednim od najznačajnijih arheoloških nalazišta iz vremena Rimljana. Često se dešavalo alasima da tokom boravka pored Dunava, pronađu i iskopaju neki staru alatku ili predmet, koji su u to vreme koristili tadašnji stanovnici tog prostora.

Meštani Begeča su nekada živeli u Zemunicama!

Begeč je poznat i po jezeru „Jama“ ili kako jezero još zovu Begečka Jama. Ovo jezero je nastalo velikom poplavom, kada je Dunav potpuno poplavio staro selo. Kako je staro selo bilo pod vodom, seljaci su se preselili na novu lokaciju gde se Begeč i sada nalazi. Između jezera i sela se i danas mogu pronaći nadgrobni spomenici. Pre desetak godina dok je Dunav bio izrazito nizak, mogao se videti toranj nekadašnje crkve u starom selu.

Može se reći kako je Begečka Jama mikromorfološka jedinstvena celina, koja ima karakteristike rečnog, barskog, jezerskog i močvarnog ekosistema. Ujedno je i prirodno stanište brojnih životinjskih i biljnih vrsta. Begečka Jama je 1999. godine proglašena zaštićenim „Parkom prirode“.

Begeč je poznat po jezeru „Jama“

Zanimljiva je priča o po kojoj su labudovi Jelka i Pera, tokom dugog puta sleteli u Begečku Jamu da se odmore. Ovaj prostor im se jako dopao tako da su tu i ostali i svili svoje gnezdo. Međutim kako to rade neki bezosećajni ljudi, Jelku je neko ustrelio tako da je Pera ostao sam. Ovaj događaj je rastužio meštane Begeča pa su odlučili da za uspomenu na ovaj zaljubljeni par labudova u znak poštovanja i divljenja kao zaštitni znak Begečke Jame postave Crvenokljukog labuda.

Zaštitni znak Begečke Jame je crvenokljuki labud!

Begečka Jama je jezero koje se prostire na čak 40 hektara, a jezero ima oblik nepravilnog polumeseca. Severni deo ovog jezera je širok 80/20 metara, a kada je Dunav niskog vodostaja ima dužinu od 1500 metara. U jezero se uliva rečica Tatarnica i na tom delu se nalazi potopljena crkva starog sela.

Jama je stecište velikog broja pecaroša, koji kažu da baš na mestu kod stare potopljene crkve treba zabaciti pecaljku i očekivati dobar komad soma. Meštani kažu da su na ovom mestu upecani somovi težine dvadeset pa čak i trideset kilograma. Za pecaroše postoje određena pravila koliko koje ribe se sme upecati i poneti kući, a pecaroši mogu koristiti čamce ali bez motora.

 

U centru Begeča ponosno stoji ko zna koliko dugo česma sa svežom i zdravom vodom. Ova česma nikada nije presahnula, a postoji mit u kome se kaže:

 „Ako se neka devojka napije vode sa tog bunara mora računati na to da će sigurno postati Begečka snaja“

Iako je Begeč malo mesto ima još jednu zanimljivu priču o meštanki koju su zvali Nana. Jednog dana je otišla da se okupa na Dunavu i jednostavno nestala. Celo selo je krenulo u potragu za Nanom i to nizvodno. Međutim njen muže je onima koji su krenuli u potragu nizvodno, rekao sledeće: „Ta di ste krenuli za njom nizvodno, krenite je tražiti uzvodno. Ona je ceo život terala kontra Uz očin, krenula je ona uzvodno znam ja“. I eto ni manjeg mesta ni većih i čudnijih legendi i priča o Begeču.

Treba napomenuti kako je rođeni Begečanin bio i poznati fudbaler Vujadin Boškov koji je dres Vojvodine nosio punih 14 godina. Boškov je imao odličnu igračku karijeru u dresu fudbalske reprezentacije Jugoslavije za koju je igrao čak 57 utakmica.

I ova priča ne bi bila kompletna da ne spomenemo čuvenog Brašu i njegovu čardu. Do Brašine čarde se može doći iz pravca Novog Sada ili Bačke Palanke, ali i skelom od Banoštora koja staje direktno kraj čarde. Dovoljno govori da je Brašin otac bio ribar i da je deo porodične tradicije ribarstvo. Braša je kao dečak sa 7 godina, jednog dana otišao čamcem na Dunav i na svoje veliko iznenađenje mrežom ulovio Smuđa od 7 kilograma, koji je kaže tada bio veći od njega. I kako čuveni Braša zna reći: Ja živim od toga ali i živim sa tim.

fotografije: „Solis“